Over deze VTV
Wat is de Volksgezondheid Toekomst Verkenning?
De vierjaarlijkse Volksgezondheid Toekomst Verkenning ( VTV (In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland.)) geeft inzicht in de belangrijkste toekomstige maatschappelijke opgaven op het gebied van ziekte en gezondheid, gezondheidsdeterminanten, preventie en gezondheidszorg in Nederland. De inzichten uit de VTV vormen de basis voor de Landelijke nota gezondheidsbeleid van het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en voor het lokale volksgezondheidsbeleid. De VTV wordt gemaakt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) in opdracht van het ministerie van VWS. Het RIVM werkt hierbij samen met veel partijen in het veld (beleid, onderzoek en praktijk).
De VTV-2018 bestaat uit verschillende onderdelen
De VTV-2018 bestaat uit meerdere onderdelen: een Trendscenario, de Themaverkenningen, Handelingsopties en een Synthese (zie Figuur 1). Het Trendscenario bevat kwantitatieve projecties voor verschillende indicatoren op het gebied van levensverwachting, gezondheid, aandoeningen, leefstijl, zorguitgaven en gezondheidsverschillen. De Themaverkenningen zijn beschrijvend van aard en gaan over de Zorgvraag van de toekomst, de Bredere determinanten van gezondheid en Technologie. Het Trendscenario en de Themaverkenningen brengen in beeld hoe onze volksgezondheid en zorg zich de komende 25 jaar ontwikkelen als we op de huidige voet door zouden gaan en niets extra’s zouden doen. Op deze manier worden de maatschappelijke opgaven voor de toekomst in kaart gebracht. Het Trendscenario en de Themaverkenningen samen geven dus antwoord op de vraag: wat komt er op ons af? In het onderdeel over Handelingsopties wordt gekeken naar wat we hier aan zouden kunnen doen. In de Synthese worden de belangrijkste conclusies van de drie onderdelen van de VTV-2018 geïntegreerd (zie onderstaande figuur). Hieronder vindt u meer informatie over de Handelingsopties en de Synthese.
De verschillende onderdelen van de VTV-2018
Selectie van drie opgaven voor uitwerken handelingsopties
Samen brengen het Trendscenario en de Themaverkenningen een groot aantal ontwikkelingen in beeld, die opgaven voor de toekomst met zich meebrengen. Voor drie van deze opgaven zijn in deze VTV handelingsoptie uitgewerkt. Deze selectie van opgaven is gebaseerd op de uitkomsten van een vragenlijst. Voor deze vragenlijst zijn het Trendscenario en de Themaverkenningen samengevat in 41 ontwikkelingen. Deze zijn vervolgens voorgelegd aan burgers en professionals en studenten in het volksgezondheidsdomein, met de vraag welke ontwikkelingen zij het meest urgent vonden. Hier kunt u meer lezen over de uitkomsten van deze vragenlijst. Voor de selectie zijn ook aanvullende criteria gebruikt, zoals aansluiting bij thema’s die relevant zijn voor lokaal beleid. Verder is gekeken naar voor welke opgaven het uitwerken van handelingsopties door de VTV de meeste toegevoegde waarde heeft, en naar welke opgaven meerdere facetten van gezondheid beslaan. Daarbij is in kaart gebracht welke opgaven niet alleen een impact hebben op de aan- of afwezigheid van ziekte, maar bijvoorbeeld ook op participatie en autonomie. Meer informatie over de selectieprocedure vindt u hier.
De vragenlijst sloot zo nauw mogelijk aan bij de inhoud van het Trendscenario en de Themaverkenningen. Hierdoor waren ontwikkelingen in de vragenlijst vaak tamelijk specifiek, en niet breed of overkoepelend van aard. Een voorbeeld van een ontwikkeling uit de vragenlijst is: ‘Hart- en vaatziekten en kanker blijven de ziektegroepen die de meeste sterfte veroorzaken’. Om recht te doen aan de breedte van – in dit geval – de toekomstige opgave rondom hart- en vaatziekten en kanker is het echter van belang om niet alleen naar diagnostiek en behandeling te kijken, maar ook naar preventie en naar het leven met een chronische aandoening. In de uiteindelijke selectie van opgaven zijn sommige ontwikkelingen, die de respondenten van de vragenlijst zeer urgent vonden, daarom verbreed. Door deze combinatie van een vragenlijst en aanvullende criteria sluiten de geselecteerde opgaven zo goed mogelijk aan bij wat er leeft onder burgers en professionals en studenten in het volksgezondheidsdomein, en bij thema’s die relevant zijn voor beleid. De uiteindelijke selectie van opgaven vindt u in de figuur hieronder.
Procedure en criteria voor selectie van opgaven voor het uitwerken van handelingsopties
Handelingsopties: belangrijke actierichtingen op basis van input stakeholders
Het doel van de Handelingsopties is om een overzicht te geven van belangrijke actierichtingen voor de drie geselecteerde opgaven. Beleidsmakers en andere stakeholders kunnen dit gebruiken om prioriteiten voor actie te stellen, en als aanzet voor de verdere concrete invulling van strategieën en interventies. De uitwerking van de handelingsopties is gebaseerd op de aanbevelingen van stakeholders. Om deze aanbevelingen te verzamelen, is voor elk van de drie opgaven een brede stakeholderbijeenkomst georganiseerd. De opgaven bestaan uit verschillende facetten en kunnen vanuit verschillende invalshoeken benaderd worden. Op basis van de input van de stakeholders zijn daarom voor elke opgave verschillende doelen geformuleerd. Denk bijvoorbeeld aan doelen over preventie, diagnostiek en behandeling, en het leven met een chronische aandoening voor de opgave over hart- en vaatziekten en kanker. Voor elk van deze doelen zijn vervolgens mogelijke actierichtingen beschreven, en welke actoren hier een bijdrage aan zouden kunnen leveren. In de uitwerking zijn de bijdragen van de stakeholders aangevuld met literatuur en inspirerende en goede voorbeelden. Hierbij moet opgemerkt worden dat de drie opgaven verschillend van aard zijn. Over bijvoorbeeld de aanpak van hart- en vaatziekten en kanker is al relatief veel bekend, terwijl de opgave over de toenemende mentale druk een meer signalerend karakter heeft. Hierdoor zijn de actierichtingen bij de ene opgave soms concreter ingevuld dan bij de andere.
Drie geselecteerde opgaven zijn onderdeel van totaalbeeld van toekomstige opgaven
In deze VTV zijn voor drie geselecteerde opgaven handelingsopties uitgewerkt. Deze drie opgaven zijn representatief voor een aantal van de grote opgaven waar we voor staan, maar vormen niet het héle verhaal. Alle ontwikkelingen uit het Trendscenario en de Themaverkenningen samen geven het totaalbeeld van de belangrijkste toekomstige opgaven voor de volksgezondheid en zorg in Nederland. Conform het doel van de VTV, kunnen de nationale en lokale overheden op basis van dit totaalbeeld hun beleidsprioriteiten stellen. De handelingsopties voor de geselecteerde opgaven kunnen hierbij ter inspiratie dienen voor de uitwerking van handelingsopties voor andere opgaven. Voor het lokale beleid is het ook van belang om het landelijke beeld van de VTV te vertalen naar een lokaal beeld. Problemen die op landelijk niveau urgent zijn hoeven dat immers niet in elke lokale context te zijn, en andersom.
Synthese brengt alle onderdelen VTV-2018 samen
Het Trendscenario en de Themaverkenningen brengen in beeld hoe onze volksgezondheid en zorg zich de komende 25 jaar ontwikkelen als we op de huidige voet door zouden gaan en niets extra’s zouden doen; wat komt er op ons af? In het onderdeel over Handelingsopties wordt gekeken naar wat we hier aan zouden kunnen doen. De Synthese van de VTV-2018 brengt de belangrijkste conclusies uit deze verschillende onderdelen samen. De belangrijkste toekomstige ontwikkelingen uit het Trendscenario en de Themaverkenningen worden samengevat in acht thema’s, en de belangrijkste bevindingen uit de Handelingsopties zijn weergegeven in drie webartikelen. Deze gaan over de belangrijkste aanbevelingen van de geraadpleegde stakeholders, overkoepelende kansen en speerpunten voor beleid en maatschappij, en aandachtspunten voor de kennis- innovatie-agenda’s. Er is ook een webartikel over de belangrijkste uitkomsten van de vragenlijst over de urgentie van de toekomstige ontwikkelingen in de VTV. De Synthese bevat daarnaast de kernboodschappen van de VTV-2018 (zie onderstaande figuur).
Schematische weergave van de opbouw van de synthese van de VTV-2018
